Salep’in Özellikleri ve Değeri

Tamamıyla doğal olarak toplanan ve kilosu aktarlarda 120 YTL’ye satılan salep mide dostu olarak tanımlanırken, tarçınla tüketiminin ise üst solunum yolları ve bronşite iyi geldiği bildirildi.

Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Menşure Özgüven, orkidenin salep elde edilebilen türlerinin Türkiye’de sadece bir kaç ilde yetiştiğini ve dağlardan doğal olarak toplandığını söyledi.

Salebin içecek olarak kullanılmasının yanı sıra bileşiminde bulunan nişasta ve diğer kıvam artırıcılar dolayısıyla dondurma yapımında da değerlendirildiğini belirten Özgüven, salebin normal metotlarla bahçelerde yetiştirilmesinin ise çok zor olduğunu söyledi.

Salebin, az bulunduğu için aktarlardaki fiyatının 120 YTL’ye kadar çıktığını anımsatan Özgüven, ”Salep sadece içimizi ısıtan, lezzetli bir içecek değil aynı zamanda çok sayıda yararı var. Yetişme dönemi olan bu aylarda bolca salep tüketilmeli” dedi.

Salebin halk arasında yapışkan olarak bilinen müsilaj özelliğinin, sağlık açısından çok sayıda faydası olduğunu ifade eden Özgüven, şunları söyledi:

”Salebin müsilaj özelliği dokular üzerine yumuşatıcı etki yapar, bir nevi dokunun üzerine katman oluşturuyor, koruyor ve rahatlık veriyor. Özellikle mide rahatsızlıklarında etkili olan salep, hazmı kolaylaştırarak mideyi rahatlatıyor. Bunun yanı sıra tarçınla tüketiminde ise özellikle üst solunum yollarında etkili oluyor. Öksürük ve bronşiti tedavi ediyor.”

”BİLİNÇSİZ TOPLAMA, NESLİNİ BİTİRİYOR”

Salebin, yer orkidelerinin toprak altında bulunan yumrularından elde edildiğini belirten Özgüven, bilinçsiz toplamanın salep neslini tehlikeye soktuğunu söyledi.

Salep elde edilen orkidelerde bir kaç yumru bulunduğunu belirten Özgüven, ”Çok toplayınca, yumruları, yani üreme organları ortadan kalkıyor, nesli tüketiyor. Bir bitkinin altında 2 -3 tane yumru vardır, bunlardan biri alınırsa bitki önümüzdeki yıl da çoğalır ancak, hepsi alındığı takdirde o bitki bir daha ürün vermez” dedi.

Toplanan yumruların yıkanıp, kurutulmasının ardından dövülerek toz haline getirildiğini ve salep elde edildiğini belirten Özgüven, 6-10 gram salebin ise bir kilo süte kıvam verebildiğini sözlerine ekledi ve ayrıca
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından salep ihracatı yasaklanmıştır. Eğer, alternatif çözümler üretilmezse salep orkideleri, aşırı söküme bağlı olarak yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktır.
Salep orkidelerinin doğal çevrelerinde bollaştırılması ve uzun vadede bu orkidelerin korunması, sorunun çözümüne katkıda bulunacaktır.

Bazı türlerinin yalnızca Türkiye’de yetiştiği, geleneksel içeceğimizin ham maddesini oluşturan ve ünlü Kahramanmaraş dondurmasına katılık, esneklik ve lezzet vermesi için kullanılan, ayrıca ilaç ham maddesi olarak da yararlanılan salebin, elde edildiği bitkilerin kültüre alınıp yetiştiriciliği artırılarak yok olmasının önlenmesi, acilen ele alınması gereken bir konudur

 

salep

Üzeyir Özoğul

erzurum anadolu lisesi. 2009 mezunu. 2009 Atatürk Üniversitesi. bahçe bitkileri 1.sınıf öğrencisi. 14.11.1991

You may also like...

13 Responses

  1. Erhan EMEK dedi ki:

    Paylaşım için teşekkürler , ayrıca bu konuda duyarlı olunması , hassasiyet gösterilmesi mutlak gereklidir. Bir bitkinin neslinin tükenmesi demek hem milli ekonomimizi sarsar hemde Türkiye gibi toprağı verimli olan bir ülke böyle nadide bir bitkiden mahrum kalır.

  2. berivan kılıç dedi ki:

    arkadaşlar salep yetiştiriciliği hakkında çalışmaları olanlar lütfen bilgi versin 05053509188

  3. Ekrem Başaran dedi ki:

    Sahlep yapımında kullanıyan bitkinin halk dilindeki adı, Cumhuriyet Gazetesinin 9 Mayıs 2o1o sayısının eki bulmacada soruluyor. İlk 3 harf PAT, 4.harf BOŞ olmak üzere, son 6 harfi ATANAK şeklinde beliren bitkinin buna yakın adına Google’da rastlayamadım. Bu sözcük, nedir? Bilen bir dostun belirtmesi ricasıyla, teşekkürler.

  4. Eylem dedi ki:

    Salep üretim denemesi yapma amacıyla doğadan söktüğüm 20-30 yumruyu bahçeye lale soğanı tarzında diktim yaralananlar harici tekrar çimlenme oldu ve şuan 3-4 yapraklı haldeler.Yer Kastamonu. Tohumlu dallarını ise kesmedim doğadaki gibi kendi halince kırılıp diplerine döküldü.Hocamız yukarıda salep için birkaç yumrulu demiş ama salepin 2 yumrusu olur birisi geçen yılın bu yıla anaçlık eden yumrusu genelde pörsük içindeki enejiyi yeni yumruya nakletmiştir diğeri ise genç yumrudur.Üremesi ise tohumun uçup çimlenmeyi sağlayacak olan bakteriye tamamen tesadüf eseri yapışıp çimlenmesi ile gerçekleşmektedir yada kendi fikrimce yumrunun tam simetrik ortadan 2 ye bölünmesiyle oluşabileceğidir.Yumruyu simetrik kesip, ilaçlayıp çimkendirme denemem olmadı ama denemeye değer.Yine laboratuar şartlarında agar içinde tohumların çimleneceğine inancım tam.Çünkü yapay dölleme ile phalaenopsis tohumlarının çimlendirme denemesine gözlemci oldum. Kaldıki doğal ortamda döllenen ve tohum olşturan salepin çimlenmesi daha yüzde verici.Evde tencere ,kavanozla sterilizasyon zor İmkansızlıklardan bunuda deneyemedim.Bitki doku kültürü laboratuar şartları gerekli.İrtibat için:e.eylemcoskun@gmail

  5. mehmet şah ada dedi ki:

    ben hayatımda bu güne kadar salepin yetiştirilerek öretildiğini görmedim
    tamame n dağo örünü olan selep yetiştirilemez kimse buna kanıpta yetiştirmesini denemesin daha ayrıntılı bilgi için 24 saat açık tlf 05072039086

  6. jeyan dedi ki:

    salep bitkisinin halk dilindeki adı kartoluk’tur..dağda ve ovada iki farklı renkte çiçekle ve benzer yumrulara sahip olarak yetişmektedir. Neslinin devamı çiçeklerinin tohumlaşmasyla toprağa karışıp çoğalmasıyla mümkündür. En çok dasulak yerlerde ve baharın son ayında kendini göstermektedir. Toplanması iklim şartlarının değişimine bağlı olarak haziran ayının sonlarında elde edilmektedir.

  7. muhammed ali dedi ki:

    salep çok pis kokuyor

  8. kemal dedi ki:

    salebi ben türkiyede çok miktarda yetiştirildiğini umuyordum. Ama öyle değilmiş. ben bunu bizim bahçede görüyordum ama ne olduğunu bilmiyordum
    sonra salep olduğunu öğrendim ve ilgimi çekti.Bizim bölgede kırmızı çiçekli olanları var. Yanlız orta karadenizin yaylalarında görüyordum. Onlarda mavi çiçekli daha gür olduğunu , bizim yaylalarımız ortalama yüksekliği 2500 m olup sulak yerlerde görüyordum.Bahsettiğim yaylalar ordunun çambaşı yaylasıdır.kendim bulmuş olduğum ordunun merkez köylerinden delikkaya köyü olum 15-20 kök olup kendim özel olarak saksılara diktim. Verimini kontrol edeceğim.

  9. ömer dedi ki:

    arkadaşlar hollandada kültür salep yetiştiriçiliğinde başarılı olmuşlar 7 dönümlük arazi üzerinde bende yetiştirmeye çalışıyorum 2 yıldır üzerinde çalışıyorum ançak tohum sorunu yaşıyorum tohum temini konusunda bilgi sahibi olan arkadaşlar ararlarsa sevinirim tel 0554 333 70 02

  10. serdar kenc dedi ki:

    arkadaslar ben süni salep yetiştiriyorum alıcısı varmı ?

  11. enver dedi ki:

    tarlada yetiştiriliyor muğla tarım müdürlüğü başladı ordan daha detaylı bilgi alabilirsiniz

  12. Şaban küçük dedi ki:

    Yeni satınaldığım Tarlada doğal olarak yetişmiş.tarımını yapabilirmiyim. Yumruklar toplayıp ekim ayında diksem olur mu.tarlayı sürersem yok olur mu. çiçekli bitkisini söküp düzenli ekim yapsam seneye verim alabilirmiyim bilgisi olanlarla görüşmek isterim.selamlar 533 339 73 73

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.